بيماري هاي سو تغذيه و درمان سوء تغذيه كودكان

به گزارش خبرنگار سايت پزشكان بدون مرز، سو تغذيه مي تواند بر افراد در هر گروه سني اثر بگذارد، اما نوزادان، كودكان و نوجوانان بيشتر در معرض آن قرار دارند زيرا موادمغذي مختلفي براي رشد سالم و طبيعي آنها نياز است. افراد بزرگسال ممكن است بخاطر بيماري، بالا رفتن سن و ساير عوامل مربوط به بد اشتهايي دچار سوء تغذيه شوند.

الكل مي تواند در جذب موادغذايي اختلال ايجاد كند، به همين دليل افراد الكلي معمولاً نمي توانند فايده كامل از ويتامين ها و موادمعدني كه مصرف مي كنند ببرند. افراد دچار اعتياد به الكل و موادمخدر هم اگر تغذيه خوبي نداشته باشند، ممكن است دچار سوء تغذيه و كمبود وزن شوند.

كودكان و نوجواناني كه رژيم هاي غذايي خاص دارند – مثل گياهخوارها – بايد تغذيه متعادلي داشته و از انواع و اقسام موادغذايي در برنامه غذايي شان استفاده كنند. بعنوان مثال افراد گياهخوار بايد اطمينان يابند كه به اندازه كافي از موادگياهي پروتئين دار و موادغذايي حاوي ويتامين B1 استفاده مي كنند.

كسانيكه غذاي كافي براي خوردن ندارند معمولاً دچار گرسنگي مي شوند و گرسنگي مي تواند به مرور زمان منجر به سوء تغذيه شود. اما بعضي ممكن است بخاطر دلايلي كه با گرسنگي در ارتباط نيست، دچار سوء تغذيه شوند. حتي كسانيكه غذاي كافي براي خوردن دارند هم اگر غذاهايي كه موادمغذي، ويتامين ها و موادمعدني لازم را در خود دارند، مصرف نكنند، ممكن است دچار سوء تغذيه شوند.

بعضي بيماري ها و مشكلات باعث مي شود افراد نتوانند غذايشان را به خوبي هضم و جذب كنند. بعنوان مثال:

• افراديكه دچار بيماري سلياك هستند مشكلات روده دارند كه بخاطر پروتئيني به نام گلوتن تحريك مي شود كه در گندم، چاودار و جو موجود است.

• بچه هاي مبتلا به بيماري فيبروز كيستي بخاطر تاثيري كه اين بيماري بر لوزالمعده شان دارد (عضوي از بدن كه آنزيم هاي موردنياز براي هضم را توليد مي كند) براي جذب موادمغذي مشكل دارند.

• بچه هايي كه دچار عدم تحمل لاكتوز هستند براي هضم شي و ساير موادلبني مشكل دارند. با نخوردن لبنيات آنها بيشتر در معرض ابتلا به سوء تغذيه قرار مي گيرند زيرا شير و موادلبني ۷۵ درصد از كلسيم موردنياز در غذاي ايراني ها را تامين مي كند.

كسي كه از يك ماده مغذي به اندازه كافي به بدن خود نمي رساند، دچار كمبود آن ماده مغذي مي شود. اين نيز نوعي سوء تغذيه است كه البته معمولاً باعث بيمار شدن شديد فرد نمي شود.

متداول ترين نوع سو تغذيه در جهان فقر آهن است كه مي تواند منجر به كم خوني شود. سازمان جهاني سلامت برآورد مي كند كه حدود ۲ ميليارد نفر در سراسر جهان در رژيم غذايي خود به اندازه كافي از آهن استفاده نمي كنند. (آهن در موادغذايي مثل گوشت قرمز، زرده تخم مرغ، آرد غني شده، نان و سيريال موجود است)

درمان سوء تغذيه به علت پيدايش آن بستگي دارد. دكتر يا متخصص تغذيع ايجاد بعضي تغييرات را در نوع و كيفيت غذاهاي مصرفي توصيه خواهد كرد و ممكن است مكمل هاي غذايي مثل ويتامين و موادمعدني براي فرزندتان تجويز كند. اگر ابتلا به سوء تغذيه فرزندتان دليل زمينه اي داشته باشد، دكتر به شما كمك خواهد كرد راه هايي براي تامين موادمغذي لازم براي رشد سالم فرزندتان پيدا كنيد.

خوشبختانه بسياري از تاثيرات مخرب سوء تغذيه قابل برگشت است، مخصوصاً اگر كودك دچار سوء تغذيه خفيف باشد.

اگر تصور مي كنيد كه فرزندتان موادمغذي لازم را دريافت نمي كند، با پزشك او صحبت كنيد و پزشك احتمالاً معاينات پزشكي لازم را روي او انجام داده و درمورد نوع و ميزان موادغذايي كه فرزندان مصرف مي كند سوال خواهد كرد. همچنين ممكن است:

• قد، وزن و توده بدن فرزندتان را اندازه گيري كند تا ببيند نسبت به سنش در محدوده طبيعي و سالم هست يا خير.

• آزمايش خون براي چك كردن بعضي ناهنجاري ها درخواست بدهد.

• از راديولوژي يا سي تي اسكن براي بررسي نشانه هاي سوء تغذيه در اعضاي بدن و استخوان ها استفاده كند.

• مشكلات زمينه‌اي كه ممكن است موجب سوء تغذيه شده باشد را بررسي كند.

علائم سوء تغذيه:

سوء تغذيه هم بر بدن و هم بر فكر تاثير مي گذارد. هرچه سو تغذيه فرد حادتر باشد – يعني از موادمغذي بيشتري كمبود داشته باشد – مشكلات او نيز بيشتر خواهد شد.

علائم و نشانه هاي سو تغذيه به كمبودهاي موادغذايي كه فرد دارد بستگي دارد، اما مي تواند شامل موارد زير باشد:

• خستگي و كمبود انرژي
• سرگيجه
• ضعف سيستم ايمني بدن (كه بر قدرت بدن براي مقابله با بيماري ها اثر مي گذارد)
• خشك و پوسته پوسته شدن پوست
• تورم و خونريزي لثه ها
• پوسيدگي دندان ها
• كند شدن زمان واكنش دهي بدن و مشكل در توجه كردن
• كمبود وزن
• رشد ضعيف
• ضعف عضلاني
• تورم شكم
• پوكي استخوان ها
• مشكل در عملكرد اعضاي بدن
• مشكل در يادگيري

اگر زن بارداري دچار سوء تغذيه باشد، وزن فرزند او كمتر از حد طبيعي و احتمال زنده ماندنش هم كمتر خواهد بود. كمبود ويتامين A بخاطر سوء تغذيه دليل اصلي كوري غيرقابل پيشگيري در جهان است و كودكاني كه دچار كمبود حاد ويتامين A هستند، به احتمال بيشتري بخاطر بيماري هايي نظير اسهال يا سرخك بيمار شده يا جان خود را از دست مي دهند.

كمبود يد كه نوع ديگري از سو تغذيه است، مي تواند منجر به عقب ماندگي ذهني و تاخير رشد شود. كمبود آهن باعث مي شود بچه ها فعاليت كمتري داشته و براي تمركز كردن مشكل داشته باشند. نوجواناني كه دچار سوء تغذيه هستند هم معمولاً در مدرسه مشكل داشته و از درس ها عقب مي افتند.