اگر دل درد و دل پيچه داريد

مجله سيب سبز: با توجه به اينكه عفونت گوارشي طيف وسيعي از بيماري‌هاي مرتبط به دستگاه گوارش را شامل مي‌شود و براساس عامل بيماري كه ويروس، باكتري يا انگل باشد، متفاوت است بايد از هرگونه درمان خودسرانه پيشگيري و به پزشك مراجعه كرد. دكتر مهرداد حق‌ازلي، فوق تخصص گوارش و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران درباره انواع عفونت‌هاي دستگاه گوارش و راه‌هاي كنترل آن بيشتر توضيح مي‌دهد.

عفونت‌هاي سريع

در فصول گرم سال به علت مصرف مايعات بيشتر، غذاهاي آماده و نحوه تغذيه احتمال آلودگي با عواملي كه دستگاه گوارش را تحت تاثير قرار مي‌دهد، افزايش مي‌يابد. اين بيماري‌ها هم مي‌توانند ميكروبي باشند و هم ويروسي و انگلي. در برخي موارد كه معمولا با خوردن شيرهاي حاوي خامه اتفاق مي‌افتد، گاهي سم اين مواد وارد دستگاه گوارش مي‌شود و خود ماده غذايي عامل بيماري نيست. نكته مهم اين است كه اين دسته از عفونت‌ها مجموعه‌اي از علائم را ظرف مدت كوتاهي در بدن به وجود مي‌آورد كه مي‌تواند فرد را دچار مشكل كند.

اگر عفونت ويروسي باشد...

عفونت‌هاي گوارشي ويروسي در مدت كوتاهي همه‌گير مي‌شود و معمولا بعد از خوردن وعده غذايي بروز مي‌كند. در مواردي كه عامل عفونت ويروسي باشد از جمله علائم اين بيماري مي‌توان به دل‌درد، اسهال، تب و تهوع اشاره كرد. علائم اين نوع عفونت معمولا طي 24 تا 48 ساعت از بين مي‌رود. در اين مواقع معمولا تب خفيفي وجود دارد و نيازي به درمان آنتي‌بيوتيكي نيست و با جايگزين كردن مايعات و مقداري داروهايي كه درد را كاهش مي‌دهند بيمار بهبود پيدا مي‌كند. نكته مهم اين است كه اين نوع عفونت‌ها خيلي زود به درمان جواب مي‌دهد و فرد خيلي سريع بهبود مي‌يابد.

مراقب خورد و خوراك‌تان باشيد

بسياري از عفونت‌هاي دستگاه گوارشي در فصل تابستان از طريق غذاها منتقل مي‌شوند كه لازم است در اين زمان غذاها را با درپوش ايمن در يخچال نگهداري كنيم و از گرم و سرد كردن متعدد آنها بپرهيزيم. فردي كه دچار عفونت گوارشي شده است بايد تغذيه ساده داشته باشد. از آنجا كه در اين بيماري فرد آب زيادي از دست مي‌دهد حتما بايد آب و املاحش را تامين كند تا به هيچ‌ عنوان آب و املاح بدن كاهش پيدا نكند. به همين دليل مصرف آب يا محلول‌هاي اوآراس(O.R.S) يا دوغ و چاي كمرنگ توصيه مي‌شود. در مورد غذاها هم بهتر است غذاي ساده مصرف شود. بهتر است غذاهايي كه در آنها سس، ادويه و فلفل است استفاده نشود تا طول بيماري تمام و بيماري كنترل شود. افراد مبتلا به اسهال و استفراغ بايد از مصرف غذاهاي سنگين از جمله چربي، گوشت و... نيز تا 48 ساعت پرهيز كنند. بيمار بايد تا چند روز از كته ماست با دوغ بدون گاز خانگي و از روز چهارم يا پنجم از سوپ آبكي بدون حبوبات به عنوان غذا استفاده كند. يادتان باشد غذاهاي جامد و سفت به هر شكلي مي‌تواند مشكلات بيمار را از نو آغاز كند.

مواظب انتقال بيماري باشيد

در اكثريت مواردي كه عامل ويروسي يا ميكروبي وجود دارد، احتمال انتقال هم ممكن است. بهترين راه جلوگيري از اينكه فردي كه اسهال دارد يا علائم عفونت دستگاه گوارشي دارد اين بيماري را به ديگران منتقل نكند، رعايت بهداشت فردي هم از طرف بيمار و هم از طرف خانواده است. تمامي عفونت‌هاي گوارشي از طريق دهاني- مدفوعي قابل سرايت هستند. به اين معنا كه اگر شما يك بيمار مبتلا هستيد كافي است با دستان آلوده خود كمي ميوه براي اعضاي خانواده پوست بكنيد يا به آنها در پخت غذا كمك كنيد تا آنها را در كوتاه‌ترين زمان در بيماري خود شريك كنيد.

در مسافرت‌ها بيشتر مراقب باشيد

 اگر به اسهال مسافران مبتلا شديد، براي جايگزيني آب، املاح و مواد معدني از دست رفته تا حد امكان از مايعات سالم استفاده كنيد. مصرف آب پرتقال، سيب يا ساير ميوه‌ها براي جايگزين كردن پتاسيم از دست رفته بسيار مفيد است. به محض اينكه احساس كرديد اشتهاي‌تان باز شده، تغذيه را با غذاهاي نرم و بدون چربي آغاز كنيد تا دستگاه گوارش‌تان تحريك نشود. گفتني است موز منبع غني پتاسيم است و به كاهش دفع اسهال كمك مي‌كند.

آبميوه شيرين نخوريد

افراد بيمار بايد از مصرف نوشابه، كمپوت، آبميوه مصنوعي و هر ماده شيرين ديگري كه دفع آب را افزايش مي‌دهد، خودداري كنند. بدن فردي كه دچار اسهال و استفراغ شده به جز آب، الكتروليت‌ها از جمله سديم، كلر، پتاسيم و... را نيز از دست مي‌دهد كه براي جبران آن بهتر است از آبميوه خانگي مانند آب گوجه فرنگي، آب هويج و... استفاده شود. در موارد عفونت‌هاي گوارشي مصرف آبميوه‌هاي آماده به هيچ‌وجه توصيه نمي‌شود چون اسمولاريته بالاتري دارد و اين باعث مي‌شود اسهال بدتر شود. اگر قرار است فرد از آبميوه استفاده كند بايد از آبميوه طبيعي استفاده كند كه البته آن هم بايد با آب رقيق شده و بعد استفاده شود.